คนทีสอขาว
  ชื่อสามัญภาษาไทยคนทีสอขาว
  ชื่อวิทยาศาสตร์Vitex trifolia L.
  ชื่อพ้องVitex indica Mill., Vitex integerrima Mill., Vitex variifolia Salisb.
  ชื่อวงศ์Verbenaceae
  ชื่อท้องถิ่นคนทีสอขาว(ชลบุรี)/ โคนดินสอ (ภาคกลาง จันทบุรี)/ ดินสอ (ภาคกลาง)/ สีสอ (ประจวบคีรีขันธ์)/ มูดเพิ่ง (ตาก)/ ผีเสื้อน้อย (เหนือ)/ สีเสื้อน้อย ดอกสมุทร (เชียงใหม่)/ ผีเสื้อ (เลย)/ ทีสอ เทียนขาว (เพชรบุรี)/ คุนตีสอ (สตูล)
 
 
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้นคนทีสอขาว เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง กึ่งไม้รอเลื้อย  สูงประมาณ 3-6 เมตร ทั้งต้นมีกลิ่นหอม เปลือกลำต้นเรียบ สีเทา เป็นกระสีดำ แตกเป็นร่องตื้นตามยาว

ใบ เป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ ออกตรงกันข้าม ใบย่อยรูปไข่ปลายแหลม 3 ใบ กว้าง 2.5-3 เซนติเมตร ยาว 4-6 เซนติเมตร ขอบใบเรียบ ปลายแหลม โคนใบสอบ ท้องใบและหลังใบเรียบ หลังใบสีเขียว ท้องใบเป็นสีนวลขาว มีขน ก้านใบยาว 1-3 เซนติเมตร ก้านใบย่อยสั้นมาก

ดอก ออกเป็นดอกช่อแยกแขนง ดอกมีขนาดเล็กสีฟ้าอมม่วงเป็นช่อยาว ออกที่ยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านดอกสั้น โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว 5-8 มิลลิเมตร ปลายแยกรูปปากเปิด มีขน มี 5 กลีบ กลีบดอกมีขนาดไม่เท่ากัน แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ส่วนล่างมี 2 กลีบ ส่วนบนมี 3 กลีบ มีเกสรตัวผู้ 4 อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ ยอดเกสรเพศเมียแยก 2 แฉก กลีบเลี้ยงรูปถ้วย โคนติดกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก มีขน

ผล ลักษณะผลสด รูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 3-6 มิลลิเมตร ผลแห้ง ผิวเรียบ มีเมล็ดเดียว สีเขียวนวล เป็นพวงช่อ เมล็ดเดี่ยวกลม สีน้ำตาล เมื่อสุกมีสีคล้ำหรือดำ

สรรพคุณทั่วไป

  • ใบ รสขมเมา สรรพคุณ บำรุงน้ำดี ขับลม ฆ่าพยาธิผิวหนัง
  • ดอก รสขมเมา สรรพคุณ บำรุงน้ำดี แก้ไข้ แก้พยาธิ แก้หืดไอ แก้ไข้ในหญิงมีครรภ์
  • เมล็ด รสขม สรรพคุณ เจริญอาหาร
  • ราก รสขม สรรพคุณ แก้โรคตับ ถ่ายน้ำเหลืองเสีย ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ แก้ปวดข้อและปวดกล้ามเนื้อ

 
สรรพคุณเฉพาะส่วนของสมุนไพร
 
  ใบแก้ริดสีดวงจมูก
  รากแก้โรคตับ โรคตา ขับปัสสาวะ
 
แหล่งข้อมูลอ้างอิง

  1. https://thai-herbs.thdata.co/page/คนทีสอขาว/
  2. https://puechkaset.com/คนทีสอ/