สารพัดพิษ
  ชื่อสามัญภาษาไทยสารพัดพิษ
  ชื่อสามัญภาษาอังกฤษNecklace Pod, Yellow Necklace Pod, Silverbush
  ชื่อที่เกี่ยวข้องส้มพอ, กักไม้ฝอย, สะนาน
  ชื่อวิทยาศาสตร์Sophora tomentosa L.
  ชื่อวงศ์Leguminosae
  ชื่อท้องถิ่นสารพัดพิษ, ซับพิษ, ส้มพอ, กักไม้ฝอย, สะนาน
 
 
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

สารพัดพิษ เป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุนาน 20-30 ปี ลำต้นแตกกิ่งเป็นทรงพุ่ม สูงประมาณ 1-3 เมตร ลำต้นอ่อน และกิ่งอ่อนมีเปลือกสีเขียวนวล ลำต้นที่โตเต็มที่ และกิ่งแก่มีสีเทาอมน้ำตาล และมีขนสีนวลปกคลุม 

ใบสารพัดพิษ ใบประกอบแบบขนนกแบบใบเดี่ยว (ใบสุดท้ายมีใบเดียว) ประกอบด้วยก้านใบหลัก ยาวประมาณ 30-40 เซนติเมตร บนก้านใบหลักมีใบย่อย 13-21 ใบ ใบย่อยมีรูปไข่กลับ โคนใบ และปลายใบโค้งมน บางชนิดปลายสุดของใบเป็นติ่งแหลม ขนาดใบกว้างประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-7 เซนติเมตร 

ดอกสารพัดพิษออกเป็นช่อ แทงออกที่ปลายยอดในแต่ละกิ่ง ก้านช่อดอกยาวประมาณ 30-60 เซนติเมตร แต่ละก้านช่อมีดอกย่อย 15-40 ดอก ดอกย่อยมีลักษณะทรงกระบอก คล้ายดอกแคบ้าน ยาวประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร ประกอบด้วยกลีบเลี้ยงที่มีลักษณะเป็นรูปถ้วยสีเหลืองอมเขียวห่อหุ้มดอกไว้ ถัดมาเป็นกลีบดอกที่มีลักษณะรียาว จำนวน 5 กลีบ แต่ละกลีบยาวประมาณ 1.2-2 เซนติเมตร แผ่นกลีบดอกมีสีเหลือง 

ผลสารพัดพิษ เรียกเป็นฝัก ออกเป็นผลเดี่ยว ผลมีลักษณะแปลก คือ ผลมีลักษณะขอดเป็นข้อหรือก้อนนูน 1-10 ขอด เรียงกันยาวคล้ายสร้อยลูกปัด ฝักอ่อนมีสีเขียวสด และมีขนนวลปกคลุม ฝักแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมน้ำตาล แล้วแห้งกลายเป็นสีดำ เมล็ดสารพัดพิษจะมีจำนวนตามขอดหรือก้อนนูนบนฝัก เช่น จำนวนขอด 5 ขอด ก็จะมีเมล็ด 5 เมล็ด ซึ่งเมล็ดจะแทรกอยู่ภายในขอด เมล็ดในฝักอ่อนมีสีเขียวอมขาว เมล็ดแก่มีสีน้ำตาล เปลือกเมล็ดค่อนข้างแข็ง

สรรพคุณทั่วไป

ลูกสด และเมล็ด (รสเย็น)
  • แก้ไข้เซื่องซึม
  • ใช้บดทารักษาฝีหนอง
ราก (รสฝาดเฝื่อน ใช้ต้มดื่ม)
  • แก้พิษร้อน
  • แก้ร้อนใน บรรเทาอาการกระหายน้ำ
  • แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
ราก (บดหรือฝนทาภายนอก)
  • ใช้ทาแก้แก้พิษงู พิษแมลงป่อง และตะขาบต่อย
  • ใช้ทาแก้ปวดฝี
  • ใช้ทาผิวบริเวณร้อนใน แก้ปวดแสบปวดร้อน
ฝัก และเมล็ด (ต้มดื่ม)
  • แก้พิษร้อน
  • แก้ร้อนในกระหายน้ำ
  • แก้ไข้เซื่องซึม
  • แก้พิษไข้
  • รักษาบิดเรื้อรัง
  • รักษาอาการท้องเสีย
ใบ (นำมาต้มดื่ม)
  • ใช้ถอนพิษงู และพิษจากสัตว์
ใบ (ใช้ภายนอก)
  • ใช้ถอนพิษงู และพิษจากสัตว์
  • รักษาแผลน้ำร้อนลวก แผลไฟไหม้ ช่วยบรรเทาอาการปวดแสบ ปวดร้อน ทำให้แผลหายเร็ว

 
 
วิธีใช้โดยทั่วไป

  • การใช้สารพัดพิษสำหรับบรรเทาอาการปวดแสบปวดร้อนจากน้ำร้อนลวก ให้นำใบสารพัดพิษมาคั่วไฟกับน้ำมันพืช น้ำมันมะพร้าว ก่อนนำน้ำมัน และใบที่เคี่ยวแล้วมาทารักษาแผลไฟไหม้ แผลน้ำร้อนลวก

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

  1. https://th.wikipedia.org. สารพัดพิษ. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2559. เข้าถึงได้ที่ : https://th.wikipedia.org/wiki/สารพัดพิษ/
  2. https://puechkaset.com/สารพัดพิษ/
  3. เกษร บุญเกิด. 2510. การสกัดสารเคมีจากต้นสารพัดพิษ.
  4. สำนักงานข้อมูลสมุนไพร มหาวิทยาลัยมหิดล. สารพัดพิษ. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2559. เข้าถึงได้ที่ : http://medplant.mahidol.ac.th/tpex/toxic_plant.asp?gr=G21&pl=0663&id=1/