|
||||||||||||||||||||||||||||||||
| ชื่อสามัญภาษาไทย | แสยก |
| ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ | Slipper flower, Redbird Cactus, Jew-Bush |
| ชื่อวิทยาศาสตร์ | Euphorbia tithymaloides L. |
| ชื่อพ้อง | Euphorbia tithymaloides L. |
| ชื่อวงศ์ | Euphorbiaceae |
| ชื่อท้องถิ่น | นางกวัก, ว่านสลี (แม่ฮ่องสอน), ว่านจะเข็บ (คนเมือง), เคียะไก่ไห้ (ภาคเหนือ), กะแหยก แสยกสามสี มหาประสาน ย่าง (ภาคกลาง), แสยกลาย มหาประสาน (ทั่วไป), ตาสี่กะมอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), หงเชี่ยซานหู ยวี่ใต้เกิน (จีนกลาง) |
ต้นแสยก จัดเป็นพรรณไม้พุ่ม ที่มีความสูงของต้นประมาณ 60-100 เซนติเมตร ลำต้นกลมและคดงอ หรือหักงอไปมาทำให้เป็นรูปซิกแซก ลำต้นเป็นสีเขียว ผิวเรียบ เนื้ออ่อนนิ่มและฉ่ำน้ำ ลำต้นมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6-12 มิลลิเมตร ภายในมียางสีขาวคล้ายกับน้ำนม ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการปักชำต้น พบปลูกได้ทั่วไป เพราะเป็นพืชในเขตร้อน สามารถปลูกได้ในดินทุกสภาพ ทนความแล้งได้ดี และเจริญเติบโตได้ทั้งในที่มีแสงแดดจัดและในที่ร่มรำไร ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับซ้ายขวาในระนาบเดียวกัน ลักษณะของใบเป็นรูปหอกหรือรูปไข่ ปลายใบแหลมหรือมน ส่วนขอบใบเรียบหรือมีคลื่นเล็กน้อย ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3.5-7 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียวมีลายสีขาว เนื้อใบหนา ด้านล่างมีขนอ่อน ๆ เส้นเล็ก ขึ้นปกคลุมอยู่บาง ๆ ทั่วไป เส้นกลางใบนูนขึ้น ส่วนเส้นใบมองเห็นได้ไม่ชัด ก้านใบยาวประมาณ 2-7 มิลลิเมตร หูใบมีลักษณะเป็นตุ่มกลมเล็ก ๆ 2 ตุ่ม โดยจะอยู่ตรงสองข้างของโคนก้านใบ ร่วงได้ง่าย และต้นจะสลัดใบทิ้งหมดหรือเกือบหมดก่อนที่จะออกดอก ออกดอกเป็นช่อหรือออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง ตามกิ่งแขนงสั้น ๆ ใกล้ยอด หรือตามลำต้น ดอกเป็นสีม่วงหรือสีแดง ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่บนต้นเดียวกัน ก้านช่อยาวประมาณ 3-20 มิลลิเมตร ส่วนก้านช่อดอกยาวประมาณ 1-2.5 เซนติเมตร ใบประดับด้านนอกมีขนสั้นขึ้นปกคลุมหนาแน่น แต่ก้านดอกไม่มีขน ดอกมีลักษณะคล้ายกับเรือหรือรองเท้า มีกลีบดอก 5 กลีบ เรียงกันเป็น 2 ชั้น โดยกลีบชั้นในจะมีกลีบ 3 กลีบ มีขนาดสั้นและแคบกว่ากลีบชั้นดอก มีขนละเอียด ที่ฐานดอกมีต่อมน้ำหวานลักษณะเป็นรูปกระทะคว่ำ 1 ต่อม ด้านในมีต่อม 2 ต่อม หรือ 4 ต่อม กันเป็นคู่ ที่ปลายมีแถบยาวหนึ่งแถบอยู่ตรงช่องระหว่างกลีบใหญ่ชั้นนอกสองกลีบ ดอกมีเกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียอยู่ตรงใจกลางดอก เกสรเพศผู้สั้น ดอกที่กำลังบานอับเรณูจะหันหน้าออก มีรังไข่ 3 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อนช่องละ 1 หน่วย ท่อรับไข่มี 1 อัน ปลายท่อแยกเป็น 3 แฉก แต่ละอันเป็น 2 แฉก ผลเป็นชนิดที่แห้งแล้วจะแตก | |
| |
| |