แว่นแก้ว
  ชื่อสามัญภาษาไทยแว่นแก้ว
  ชื่อสามัญภาษาอังกฤษWater pennywort
  ชื่อวิทยาศาสตร์Kaempferia rotunda L.
  ชื่อพ้องKaempferia longa Jacq., Kaempferia versicolor Salisb., Zerumbet zeylanica Garsault
  ชื่อวงศ์Zingiberaceae
  ชื่อท้องถิ่นบัวแก้ว, ผักหนอก, ผักหนอกใหญ่, ผักหนอกเทศ เป็นต้น
 
 
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

    ต้นแว่นแก้ว จัดเป็นพืชล้มลุกริมน้ำหรือโผล่เหนือน้ำ มีลักษณะคล้ายบัวบก เป็นพืชที่มีอายุยาวหลายปี ลำต้นเป็นไหลกลมยาวเรียว มีลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้นและแตกรากและใบตามข้อ มีความสูงของต้นประมาณ 5-15 เซนติเมตร มักขึ้นตามที่ชื้นแฉะเป็นกลุ่ม ๆ เจริญเติบโตได้เร็วและชอบแสงแดด ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดและวิธีการแยกต้นอ่อน

    ใบเป็นใบเดี่ยว มีลักษณะกลม ก้านใบยาวเรียวติดกับตัวใบที่บริเวณกลางใบ มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-5 เซนติเมตร ใบเป็นสีเขียวสด ขอบเป็นหยักเว้าตื้นและกว้าง ผิวด้านบนเรียบและเป็นมัน

    ดอกมีขนาดเล็กสีขาว ลักษณะเป็นช่อแบบซี่ร่มตามซอกโคนใบ ก้านช่อดอกยาว ดอกย่อยจะแตกจากก้านช่อ ดอกจะออกเป็นกระจุก ช่อละ 2-3 กระจุก ในแต่ละกระจุกจะมีดอกย่อยอยู่ประมาณ 12-15 ดอก โดยดอกย่อยมีขนาดประมาณ 0.3 เซนติเมตร แต่ละดอกมีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ และมีเกสรตัวผู้อยู่ 5 ก้าน

    ผลเป็นผลแห้ง แก่แล้วแตกเป็น 2 ซีก ในแต่ละซีกจะมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด และเมล็ดมีขนาดเล็ก



สรรพคุณทั่วไป

แว่นแก้วมีสรรพคุณเป็นยาแก้พิษไข้ ใบนำมาต้มน้ำดื่มเป็นยาแก้อาการช้ำในได้ ทั้งต้นใช้แก้อาการตาแดง ช่วยแก้อาการท้องเสีย ช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ช่วยในการขับปัสสาวะ ใช้เป็นยาแก้บวม
 
 
วิธีใช้โดยทั่วไป

  • ใบหรือผักแว่นแก้ว สามารถนำมารับประทานได้ โดยใช้รับประทานเป็นผัก
  • ใช้เป็นผักจิ้มเครื่องหลน ใช้เป็นเครื่องเคียง หรือนำไปแกง หรือใช้รับประทานกับลาบแบบสด ๆ หรือนำไปคั้นทำเป็นน้ำดื่ม

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

  1. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.qsbg.org.  [7 พ.ย. 2013].
  2. พรรณไม้น้ำ เว็บไซต์นิสิตมหาวิทยาลัยนเรศวร.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: student.nu.ac.th.  [7 พ.ย. 2013].
  3. โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน).  “แว่นแก้ว“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: eherb.hrdi.or.th.  [7 พ.ย. 2013].
  4. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: agkc.lib.ku.ac.th  [7 พ.ย. 2013].
  5. งานประสานงาน มหาวิทยาลัยแม่โจ้.  “มารู้จักต้นไม้ในงานประสานงาน ม.แม่โจ้ กันเถิด“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.coordinate.mju.ac.th.  [7 พ.ย. 2013].