กระดูกไก่ขาว
  ชื่อสามัญภาษาไทยกระดูกไก่ขาว
  ชื่อสามัญภาษาอังกฤษWillow-leaved justicia
  ชื่อวิทยาศาสตร์Justicia gendarussa Burm.f.
  ชื่อพ้องGendarussa vulgaris Nees, Justicia gandarussa L.f.
  ชื่อวงศ์Acanthaceae
  ชื่อท้องถิ่นปีกไก่ขาว (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), กระดูกขาว กระดู
 
ต้นกระดูกไก่ขาว
ที่มา : สวนป่าสมุนไพรวัดปลักไม้ลาย ต.ทุ่งขวาง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม

ต้นกระดูกไก่ขาว
ที่มา : สวนป่าสมุนไพรวัดปลักไม้ลาย ต.ทุ่งขวาง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม

ที่มา : สวนป่าสมุนไพรวัดปลักไม้ลาย ต.ทุ่งขวาง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม

ใบกระดูกไก่ขาว
ที่มา : สวนป่าสมุนไพรวัดปลักไม้ลาย ต.ทุ่งขวาง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม

 
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

    กระดูกไก่ขาวเป็นพรรณไม้ที่มีลำต้นเป็นพุ่มขนาดย่อม ลำต้นมีความสูงได้ประมาณ 3-4 ฟุต มีขนาดโตเท่าหัวนิ้วมือ ลำต้นและแผ่นใบสีเขียว ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด
    ออกใบดกเป็นพุ่ม ปลายใบแหลมเรียว โคนใบสอบเล็ก ส่วนกลางใบกว้าง ริมขอบใบเรียบไม่มีหยัก 
    ออกดอกเป็นช่อ ดอกมีขนาดเล็ก เป็นสีขาว

สรรพคุณทั่วไป

  • เวสต์อินดีสจะใช้ยาต้มจากสมุนไพรชนิดนี้นำมาอาบเพื่อรักษาโรคริดสีดวงทวารและมีไข้ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)
  • บราซิลจะใช้สมุนไพรนี้ในการรักษาอาการปวดไข้ แก้ไข้ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)

 
สรรพคุณเฉพาะส่วนของสมุนไพร
 
  ใบ
  • ใช้ใบสดนำมาตำให้ละเอียด ผสมกับเหล้าแล้วบีบเอาน้ำมาดื่ม หรืออาจใช้กากพอกแผล เป็นยาแก้พิษงูหรือแมลงสัตว์กัดต่อย
  • ศรีลังกาจะใช้ใบของสมุนไพรชนิดนี้เป็นยาแก้ปวดเพื่อรักษาอัมพาตครึ่งซีก โรคไขข้ออักเสบ ปวดศีรษะและปวดหู
  • ในอินเดียจะใช้ใบเป็นยารักษาโรคไขข้ออักเสบเรื้อรัง อาการปวดศีรษะ ไอและหลอดลมอักเสบ
  • ใบใช้ต้มกับน้ำดื่มหรือใช้ใบสดกินเป็นประจำ จะมีสรรพคุณเป็นยาแก้พิษมึนเมาและโรคอาหารเป็นพิษ
  • ใบสดใช้เป็นบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ เคล็ดขัดยอก กระดูกร้าวหรือกระดูกหัก
 
แหล่งข้อมูลอ้างอิง

1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5.  (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม).  “กระดูกไก่ขาว”.  หน้า 18-19.
2. Ratnasooriya WD, Deraniyagala SA, Dehigaspitiya DC. “Antinociceptive activity and toxicological study of aqueous leaf extract of Justicia gendarussa Burm. F. in rats”.  Pharmacognosy Magazine, 3(11): 145-155, 2007.
3. Arokiyaraj S, Perinbam K, Agastian P, Balaraju K.  “Immunosuppressive effect of medicinal plants of Kolli hills on mitogen-stimulated proliferation of the human peripheral blood mononuclear cells in vitro”.  Indian Journal of Pharmacology, 39(4): 180-183, 2007.
4. Gurib-Fakim A, Sewraj MD, Gueho J and Dulloo E.  “Medicinal Plants of Rodrigues”.  Pharmaceutical Biology, 34(1): 2-14, 1996.
5. De Albuquerque UP, Monteiro JM, Ramos MA, de Amorim ELC.  “Medicinal and magic plants from a public market in northeastern Brazil”.  Journal of Ethnopharmacology, 110(1): 76-91, 2007.
6. Sarawak Forestry. www.forestry.sarawak.gov.my/forweb/ourfor/flora/plantmv/gvulg.htm
7. https://medthai.com/กระดูกไก่ขาว/