|
ชื่อสามัญภาษาไทย | หญ้าขัดมอญ |
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ | Broom weed, Snake s tongue ,Two-beaked , prickly Sida , Southern sida , Wire weed |
ชื่อที่เกี่ยวข้อง | หญ้าขัดมอน, ขัดมอญ, ดัดมอน, หญ้าข้อ (ภาคเหนือ) |
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Sida acuta Burm F. |
ชื่อพ้อง | Sida carpini folia L.f. Malvastrum carpinifolium (L.f.) A.Gray |
ชื่อวงศ์ | Malvaceae |
ชื่อท้องถิ่น | หญ้าข้อ (ภาคเหนือ), ยุงกวาด, ยุงปัด (ภาคกลาง), ลำมะเท็ง (ชลบุรี), ราโพธิ์ (ปัตตานี), นาคุ้ยหมี่, เนาะคุ้ยหมี่, เนาะเด๊ะ (กะเหรี่ยง), หนานช่าง (ม้ง), อึ๋งฮวยอิ๋ว, อวกตักซั่ว (จีน) |
ต้นหญ้าขัด จัดเป็นไม้พุ่ม มีความสูงของลำต้นได้ถึง 1 เมตร ลำต้นมีลักษณะกลมสีเขียวหรืออมเทา และมีขนเป็นรูปดาว โดยต้นหญ้าขัดสามารถพบได้ทั่วทุกภาคตามป่าเบญจพรรณ ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเวียนแบห่าง ๆ ลักษณะของใบเป็นรูปรีถึงรูปสามเหลี่ยมข้าวหลามตัด โคนใบกลมถึงตัด ส่วนขอบใบเป็นจักแบบฟันเลื่อย ยกเว้นบริเวณโคนใบจะเรียบ ใบมีขนาดความกว้างประมาณ 2-2.5 เซนติเมตรและยาวประมาณ 5-6 เซนติเมตร แผ่นใบด้านบนค่อนข้างเกลี้ยง ส่วนด้านล่างมีขนสั้นรูปดาวขึ้นอยู่หนาแน่น มีก้านใบยาวประมาณ 5-6 มิลลิเมตร และมีขนขึ้นหนาแน่น นอกจากนี้ยังมีหูใบยาวได้ถึง 5 มิลลิเมตร มีเส้นตามยาว 1 เส้น ลักษณะของใบเป็นรูปใบหอกแกมรูปแถบและตามขอบมีขน ดอกเป็นสีเหลืองอ่อนหรือเป็นสีเนื้อค่อนข้างขาว ดอกจะออกตามง่ามใบ ใบที่ยอดมักจะเป็นแบบลดรูปลง ทำให้ดูคล้ายเป็นช่อแบบกระจะ ส่วนก้านของดอกมียาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร มีข้อต่ออยู่เหนือกึ่งกลางก้าน ส่วนกลีบเลี้ยงจะติดกันและมีลักษณะเป็นรูประฆัง มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5-6 มิลลิเมตร โคนใบมีสันประมาณ 10 สัน ส่วนปลายแยกออกเป็น 5 แฉก แต่ละแฉกเป็นรูปสามเหลี่ยม มีความยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร ปลายแฉกแหลมหรือเรียวแหลม ส่วนด้านนอกมีขนสั้น ๆ รูปดาวคละกับขนธรรมดา แต่ด้านในเกลี้ยง ส่วนวงกลีบดอกเมื่อบานจะกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร กลีบของดอกมี 5 กลีบ เป็นสีเหลืองอ่อน ตรงกลางสีแดง เป็นรูปไข่กลับและเบี้ยว มีความกว้างประมาณ 6-7 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 9-10 มิลลิเมตร ปลายกลีบตัดหรือแหลม ส่วนโคนกลีบลักษณะสอบและอาจมีขนหรือเกลี้ยง ดอกมีเกสรตัวผู้ติดกันเป็นหลอด มีความยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร มีอับเรณูอยู่ที่ปลาย ส่วนเกสรตัวเมียจะอยู่ภายในหลอดเกสรตัวผู้ และมีรังไข่เหนือวงกลีบ ลักษณะเป็นรูปกรวย มีความกว้างประมาณ 1.5 มิลลิเมตรและเกลี้ยง ก้านเกสรตัวเมีย ปลายแยกออกเป็น 8-10 แขนง ยอดเกสรตัวเมียจะเป็นตุ่มสีเหลืองหรือสีชมพูอ่อน ผลเป็นแบบแห้งแยกแล้วแตก ลักษณะของผลเป็นรูปครึ่งทรงกลม มีกลีบเลี้ยงห่อหุ้มอยู่ โดยในผลจะประกอบไปด้วยซีกผลประมาณ 8-10 ซีก ในแต่ละซีกจะมีลักษณะเป็นรูป 3 มุม มีขนาดกว้างประมาณ 3 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร ด้านนอกและด้านข้างเป็นรอยย่น ส่วนปลายมีรยางค์แข็ง ยาวประมาณ 1-1.5 มิลลิเมตร ยาวเสมอกลีบเลี้ยงหรืออาจสั้นกว่าเล็กน้อย โดยในแต่ละซีกจะมีเมล็ดสีดำ 1 เมล็ด มีขนาดยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร และมีขนสั้น ๆ อยู่ที่ขั้วเมล็ด | |
| |
| |
|