|
ชื่อสามัญภาษาไทย | เขว้า หรือ เกว้า |
ชื่อที่เกี่ยวข้อง | ประยงค์ใหญ่ |
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Haldina cordifolia (Roxb.) Ridsdale |
ชื่อวงศ์ | Rubiaceae |
ชื่อท้องถิ่น | ตุ้มกว้าว (ภาคเหนือ), กว้าว (ภาคเหนือ, ภาคกลาง), ตองเหลือง, ตานควาย, ตุ้มควาย (เชียงใหม่), ตองแดงเหลือง, ตะเพียนทอง (ลำปาง), กระทุ่มขว้าว (ตาก), ตุ้มก้านแดง, เฝ้า (เพชรบูรณ์), ล่องเลาะ (นครราชสีมา), กาว (เลย), ขาว (อุบลราชธานี, อุดรธานี), กระทุ่มดง, กระทุ่มแดง (กาญจนบุรี), ขะเฝ่า (จันทบุรี), วาว (สุราษฎร์ธานี) |
ต้นเกว้า เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงใหญ่ ผลัดใบ สูง 15-30 เมตร ลำต้นเปลา ตรง เปลือกหนา เรียบ สีขาวอ่อนปนเทา เปลือกในสีชมพูอ่อนถึงสีน้ำตาลแก่ โคนต้นมักเป็นพูพอน เรือนยอดเป็นพุ่มกลม โปร่ง กิ่งอ่อนมีรอยแผลใบเห็นชัด ใบเกว้า เป็นชนิดใบเดี่ยว ติดตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ และแต่ละคู่จะอยู่ชิดกันบริเวณใกล้ ๆ ปลายกิ่ง ทรงใบป้อมหรือรูปหัวใจ กว้าง 8-19 ซม. ยาว 16-17 ซม. โคนใบโค้งกว้าง ๆ หรือหยักเว้าเข้า ปลายใบเรียว เป็นติ่งทู่ ๆ เนื้อใบบาง หลังใบมีขนสาก ๆ และมีสีเข้มกว่างทางด้านท้องใบ ท้องใบขนสีเทานุ่ม เส้นแขนงใบ มี 5-8 คู่ ขอบใบเรียบ ก้านใบเรียวยาวถึง 8 ซม. ดอกเกว้า เล็ก สีเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ออกรวมกันเป็นช่อกลมเดี่ยว ๆ หรือเป็นกระจุก ๆ ละไม่เกิน 3 ช่อ ตามง่ามใบหรือเหนือรอยแผลใบตามปลายกิ่ง ทั้งโคนกลีบฐานดอกและกลีบดอกติดกันเป็นหลอด ปลายหลอดแยกเป็น 5 แฉก เกสรผู้มี 5 อัน ติดอยู่ใกล้ปากหลอดด้านในและทแยงกับแฉกกลีบดอก รังไข่ รูปรี ๆ ภายในแบ่งเป็น 2 ช่อง ก้านช่อเรียวยาว 4-6 ซม. ผลเกว้า เล็ก ผิวแข็งเรียงอัดแน่นเป็นก้อนกลม มีเส้นกาบแข็ง ๆ แซม เมล็ดรูปรี ๆ มีปีกบาง ๆ หนึ่งปีก | |
| |
|